Na potwierdzenie tej tezy wystarczy przytoczyć kilka liczb: 34,3 mld euro, czyli, przeliczając wg kursu NBP, 160 mld zł – tyle wyniósł eksport polskiej żywności w 2020 r. Od stycznia do czerwca 2021 r. sprzedaż towarów rolno-spożywczych za granicę osiągnęła 17,6 mld euro, czyli o 5,3 proc. więcej niż rok wcześniej. Saldo eksportu i importu również mamy imponujące: 11,6 mld euro – w porównaniu z 2015 r. wzrosło dwukrotnie. Tylko dwa kraje mogą się pochwalić wyższym saldem.
Polskie rolnictwo rośnie pomimo szeregu niesprzyjających okoliczności. Niekończący się problem z ASF, rokroczna susza, niepewność rynków wschodnich, silna konkurencja z Chin, rosnące koszty stałe. I oczywiście kolejny rok pandemii koronawirusa.
Nowy minister rolnictwa w randze wicepremiera zapowiedział w Polskim Ładzie szereg działań niwelujących zdarzenia losowe. W tym m.in. 150 mln zł na wyrównanie strat poniesionych przez rolników w wyniku afrykańskiego pomoru świń. A powstający Polski Holding Spożywczy ma walczyć ze zmowami cenowymi pośredników.
– Polski rolnik przeżył czasy zaborów i permanentnego głodu, II wojnę światową, przeżył absurdalne pomysły Polskich Gospodarstw Rolnych i próby kolektywizacji wprowadzane rękoma komunistów, więc obecne kłopoty są dla niego drobnostką – śmieje się Marcin Leoszko ze Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
I ma sporo racji. W tegorocznym zestawieniu Złotej Setki Polskiego Rolnictwa padł kolejny rekord. Przychody największych polskich przedsiębiorstw wyniosły 137 mld zł i były wyższe aż o 10 mld w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Warto więc przyjrzeć się, kto w tym roku jest liderem w poszczególnych segmentach.
Mięso, nawozy i mleko
W rankingu są analizowane przedsiębiorstwa wyłącznie z branży rolnej. Wzięliśmy pod uwagę przychód firm, ich zyskowność, a odpowiedni algorytm przeliczył obie te dane na końcowy wynik.
Krakus, Berlinki, Morliny – właściciel tych marek okazał się zwycięzcą Złotej Setki Polskiego Rolnictwa. Animex Foods to nie tylko największy producent mięsa w Polsce. Zakłady zostały wykupione przed laty przez Smithfield Foods, czyli jednego z największych producentów wieprzowiny na świecie. Ten z kolei już w 2013 r. został przejęty przez Chińczyków. A dokładnie WH Group, czyli największą mięsną firmę świata. Mało kto dzisiaj pamięta, że Animex swoje początki ma jeszcze w czasach PRL, kiedy to zaczynał jako Centrala Importowo-Eksportowa Artykułów i Przetworów Pochodzenia Zwierzęcego Animex.
Drugie miejsce zajęła Grupa Azoty (brany jest wyłącznie wynik finansowy części spółki „Nawozy Agro”). I to ta spółka jest ostatnio na ustach wszystkich rodzimych rolników. Z powodu potężnych podwyżek cen gazu i energii rosną ceny produkowanych przez Azoty nawozów. Produkcja nawozów azotowych oparta jest na amoniaku, z którego wytwarza się obecnie około 97 proc. nawozów azotowych. Natomiast 80-90 proc. całkowitych kosztów produkcji amoniaku, z którego wytwarza się nawozy azotowe stanowi gaz ziemny.
Łącznie pierwsze dwie firmy osiągnęły ponad 17 mld zł przychodów!
Tuż za nimi zamyka podium Grupa Mlekovita. Zajmuje ona jednocześnie pierwsze miejsce, jeśli chodzi o przedsiębiorstwo prywatne wyłącznie z polskim kapitałem (Azoty są spółką Skarbu Państwa). W ostatnich miesiącach spółdzielnia zarządzana przez Dariusza Sapińskiego otworzyła swoją najnowszą inwestycję w Wysokiem Mazowieckiem: największe w Polsce branżowe centrum logistyczne.
Pod olbrzymim wrażeniem skali inwestycji i jakości jej wykonania był premier Mateusz Morawiecki. Stwierdził, że „jest to niezwykle ważny dzień dla całego polskiego sektora mleczarskiego”. Przyznał, że przemysł mleczarski to najnowocześniejsze zaplecze technologiczne i najwyższej jakości surowiec: – Polacy zauważają atrakcyjną ofertę artykułów mleczarskich i ich bezkonkurencyjny smak. To m.in. zasługa Mlekovity, w której widać ogromną dbałość o jakość produkowanych wyrobów.
W ostatniej dekadzie Mlekovita zainwestowała w Polsce ponad miliard złotych!
Podlasie krainą mlekiem płynącą
Mlekovita okazała się również największą polską spółdzielnią mleczarską. W Platynowej Piątce Mleczarni z roku na rok powiększa swoją przewagę nad konkurencją. Konkurencją, która de facto jest oddalona od niej o 100 km. Drugi w Piątce Mlekpol właśnie o tyle jest oddalony od Mlekovity.
Co ciekawe, po raz pierwszy w naszym zestawieniu na podium znalazła się trzecia firma z Podlasia: Piątnica. W 2020 r. trzema największymi spółdzielniami mleczarskimi w Polsce były trzy firmy z jednego województwa.
– Jestem niezwykle dumny z naszych mleczarni, bo to one nadają rytm naszej lokalnej gospodarce – mówi Artur Kosicki, marszałek województwa podlaskiego. – Fakt, że zdominowały Złotą Setkę Polskiego Rolnictwa „Wprost”, jest najlepszym przykładem tego, że mamy świetnych managerów, a województwo podlaskie jest bardzo dobrym miejscem do prowadzenia i rozwijania biznesu.
Chemiczni giganci nad Wisłą
Zupełnie odwrotna sytuacja panuje wśród producentów środków ochrony roślin. Trzy pierwsze miejsca zajmują największe koncerny chemiczne świata. Wygrywa po raz kolejny BASF. Ale jak co roku po piętach depcze mu Bayer.
Od wielkiej dwójki sporo odstaje w Polsce Syngenta. Szwajcarski koncern kilka lat temu trafił w ręce chińskiej firmy ChemChina. Z kolei wspomniany Bayer połączył swoje siły z amerykańskim Mosanto.
Konsolidacja tak potężnych korporacji chemicznych przeraża nie tylko konsumentów, ale nawet głowy państw. Globalne przychody każdej z wyżej wymienionych firm bardzo często przekraczają roczne budżety państw średniej wielkości.
Polscy potentaci nawozów
O ile w branży środków ochrony roślin dominują gigakoncerny, to w świecie nawozów mamy niemal wyłącznie polski kapitał. W olbrzymiej mierze państwowy. Bezkonkurencyjne są Azoty, które kilka lat temu potrafiły wykupić swoją niemiecką konkurencję.
Na drugim miejscu znalazł się Anwil, należący do Orlenu.
Podium zamyka co prawda norweska Yara, ale za nią są kolejne dwie polskie firmy: Ekoplon i Siarkopol.
Dystrybutorzy idą na swoje
Zostali nam jeszcze dystrybutorzy. Czyli przedsiębiorstwa, które są pośrednikami pomiędzy wielkimi producentami, a rolnikami, chociaż coraz częściej dystrybutorzy również chcą się usamodzielniać i wprowadzają własne produkty na rynek.
Właściciel Chemirolu już jakiś czas temu stworzył oddzielną spółkę zajmującą się produkcją generyków największych światowych koncernów chemicznych.
Drugi wśród dystrybutorów Agrolok stworzył własny Zakładu Uszlachetniania Białka Roślinnego, m.in. po to, by promować uprawę soi jako krajowego źródła białka roślinnego i wytwarzać jakościowe komponenty paszowe bez udziału chemii.
Na podium po raz pierwszy znalazło się Agrii Polska z Poznania, które również od lat stawia na własną produkcję nawozów dolistnych.
Agrii Polska otrzymało również – jako jedyny dystrybutor w Polsce – nagrodę specjalną Orła Wprost Polskiego Rolnictwa jako „Firma Przyjazna Środowisku”.
Złota Setka Polskiego Rolnictwa
1. Animex Foods Lider na polskim rynku mięsa. Producent mięsa wieprzowego i drobiowego
2. Grupa Azoty (Nawozy + Agro) Największa w Polsce i jedna z kluczowych w Europie grup kapitałowych branży nawozowo-chemicznej
3. Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita Największa grupa mleczarska w Europie Środkowo-Wschodniej
4. Glencore Polska Specjalizuje się w handlu zbożami, nasionami roślin oleistych, śrutami, składowaniu towarów i produkcji olejów roślinnych. Część Glencore Agriculture
5. Cargill Poland Największy w Polsce producent pasz. Zajmuje się także handlem zbożem, śrutami i roślinami oleistymi
6 Grupa Maspex Jedna z największych w Europie Środkowo-Wschodniej firm spożywczych. Lider na rynku soków, nektarów i napojów oraz makaronów
7. Sokołów SA Jedna z największych firm w Polsce w branży przetwórstwa mięsnego
8. Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol w Grajewie Producent mleka i wyrobów mleczarskich. Jeden z dwudzie stu największych przetwórców mleka w Europie
9. Cedrob Największy w Polsce producent mięsa drobiowego
10. Mowi Poland Firma specjalizuje się w hodowli i przetwórstwie łososia atlantyckiego. Jest częścią norweskiej grupy Movi ASA
11. Zakłady Tłuszczowe Kruszwica Największy w Polsce i jeden z największych w Europie Środkowej przetwórców nasion oleistych i producent tłuszczów roślinnych
11. Grupa Polmlek Producent mleka i wyrobów mleczarskich
12. Wipasz Producent pasz i lider w produkcji świeżego mięsa z kurczaka
13. Krajowa Spółka Cukrowa Największy w Polsce i ósmy co do wielkości producent cukru buraczanego w Europie
14. CNH Industrial Polska Producent maszyn rolniczych, w tym kombajnów, pras zwijających i hedery do zbioru zbóż
15. BASF Polska Producent środków ochrony roślin. Największe przedsiębiorstwo chemiczne na świecie z siedzibą w Niemczech
16. Anwil Producent nawozów azotowych. Należy do Grupy Orlen
17. Agri Plus Producent trzody chlewnej. Jest także właścicielem sześciu wytwórni pasz
18. Chemirol Przedsiębiorstwo działające w obszarze rolnictwa jako dystrybutor
19. Agrolok Dystrybutor zajmujący się kompleksową obsługą rolników
20. Gobarto Jeden z największych polskich producentów wieprzowiny. Jest częścią Grupy Kapitałowej Cedrob
21. SuperDrob Zakłady Drobiarsko-Mięsne Wylęgarnia kurcząt, hodowla oraz zakłady produkcyjne
22. De Heus Polska Producent pasz dla drobiu, bydła i trzody chlewnej
23. Agrii Polska Dystrybutor środków do produkcji rolnej. Producent nawozów rolniczych oraz sadowniczych
24. Fermy Drobiu Woźniak Największy producent jaj konsumpcyjnych na rynku polskim. Równolegle do produkcji jaj prowadzi także skup zbóż
25. Citronex Producent pomidorów oraz importer m.in. owoców cytrusowych
26. Pfeifer & Langen Polska S.A.Producent cukru. Posiada 4 cukrownie w Polsce. Główna siedziba firmy znajduje się w Niemczech
27. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy Producent mleka i wyrobów mleczarskich.
28. Ampol-Merol Dystrybutor środków do produkcji rolnej
29. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu Producent mleka i wyrobów mleczarskich
30. Danone Firma zajmująca się produkcją produktów mlecznych. Główna siedziba znajduje się we Francji
31. Zott Polska Przedsiębiorstwo z branży mleczarskiej. Posiada własne mleczarnie. Główna siedziba firmy znajduje się w Niemczech
32. Osadkowski Dystrybutor środków do produkcji rolnej oraz maszyn
33. PROCAM Polska Dystrybutor środków do produkcji rolnej
34. Komagra Producent oleju rzepakowego na cele techniczne
35. Bayer Producent środków ochrony roślin. Największe przedsiębiorstwo chemiczne na świecie z siedzibą w Niemczech
36. Zakład Przemysłu Mięsnego Biernacki Firma zajmująca się skupem bydła, ubojem i sprzedażą mięsa
37. Storteboom Hamrol Firma zajmująca się ubojem oraz przetwórstwem drobiu. Jest częścią brytyjskiego konsorcjum
38. Tarczyński Producent wędlin skoncentrowany głównie na przetwórstwie mięsa wieprzowego i drobiowego
39. Lactalis Polska Producent wyrobów mlecznych
40. Espersen Polska Przetwórca mrożonych bloków rybnych, mrożonych filetów oraz panierowanych produktów rybnych
41. Suempol Jeden z największych producentów łososia wędzonego w Europie
42. Pronar Producent ciągników i maszyn rolniczych.
43. Cefetra Polska Firma zajmująca się handlem zbożami i śrutą sojową. Główną siedzibę ma w Holandii
44. Indykpol Lider w produkcji mięsa indyczego
45. Agrosimex Dystrybutor środków do produkcji rolnej.
46. Cereal Partners Poland Toruń Pacific Przedsiębiorstwo produkujące płatki śniadaniowe
47. Drobimex Producent mięsa i wędlin z drobiu
48. Zakłady Mięsne Łuków Producent wędlin i konserw
49. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole Producent mleka i wyrobów mleczarskich.
50. Drobex Producent mięsa drobiowego
51. Zakład Mięsny Wierzejki Firma zajmuje się ubojem, rozbiorem i produkcją asortymentu mięsa oraz jego przetworów
52. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu Producent mleka i wyrobów mleczarskich
53. Osadkowski-Cebulski Dystrybutor środków do produkcji rolnej.
54. Syngenta Polska Firma zajmująca się produkcją środków ochrony roślin i nasion. Główna siedziba znajduje się w Szwajcarii
55. Südzucker Polska Producent cukru. Jest częścią europejskiej Grupy Südzucker, największego producenta cukru w Europie
56. John Deere Polska Producent maszyn dla rolnictwa i ogrodu. Główna siedziba firmy znajduje się w USA
57. Hochland Polska Producent serów. Posiada własne mleczarnie
58. Consorfrut Polska Importer i dystrybutor owoców i warzyw
59. Zakłady Mięsne Silesia Zakład przetwórstwa mięsnego. Wchodzi w skład Grupy Gobarto
60. Scandagra Polska Dystrybutor środków do produkcji rolnej. Jest częścią szwedzko-duńskiej grupy kapitałowej
61. Agro-Efekt Dystrybutor środków do produkcji rolnej
62. AgroAs Firma zajmująca się obrotem płodami rolnymi oraz kompleksowym zaopatrzeniem rolników
63. Drosed Producent i przetwórca mięsa drobiowego
64. Yara Poland Norweski producent nawozów. Jeden z największych koncernów chemicznych świata
65. Agrifirm Polska Producent pasz dla zwierząt. Główna siedziba firmy znajduje się w Holandii
66. Nordzucker Polska Producent cukru
67. Golpasz Firma zajmująca się produkcją pasz
68. Spółdzielnia Mleczarska Spomlek Producent mleka i wyrobów mleczarskich
69. ADM Czernin Przetwórstwo roślin oleistych, produkcja żywności oraz biopaliw
70. Zakłady Mięsne Zakrzewscy Producent Mięsa
71. Bakoma Producent galanterii mlecznej. Posiada własne mleczarnie
72. Best Oil Skup, przetwórstwo nasion rzepaku oraz sprzedaż produktów z nich wytwarzanych: olej rzepakowy, poekstrakcyjna śruta rzepakowa i biomasa
73. Dawtona Jeden z największych producentów warzyw i owoców w Polsce
74. Agrocentrum Producent pasz dla zwierząt gospodarskich
75. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska (Giżycko) Producent mleka i wyrobów mleczarskich
76. AGCO Importer ciągników rolniczych oraz ciągników gąsienicowych i opryskiwaczy samojezdnych
77. DSM Nutritional Products Firma jest producentem witamin, karotenoidów oraz preparatów przeznaczonych m.in. dla przemysłu paszowego i spożywczego
78. GoodMills Polska Największy na rynku europejskim producent mąk. Główna siedziba znajduje się w Austrii
79. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie Producent mleka i wyrobów mleczarskich.
80. Polskie Zakłady Zbożowe w Wałczu Firma zajmująca się produkcją pasz i koncentratów, produkcją mąk pszennych oraz handlem zbożem
81. FDW Pasze Spółka należąca do Ferm Drobiu Woźniak zajmująca się produkcją pasz
82.Supros Dystrybutor środków do produkcji rolnej
83. Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu Producent mleka i wyrobów mleczarskich
84. Wędlinka Centrum dystrybucji mięsa i wędlin. Mięso, wędliny, zakład mięsny, zakład rozbioru drobiu, hurtownia mięsa, masarnia
85. Claas Polska Producent maszyn rolniczych. Głowna siedziba firmy jest w Niemczech
86. SANO – Nowoczesne Żywienie Zwierząt Producent premiksów, mleka dla cieląt i pasz. Główna siedziba firmy znajduje się w Niemczech
87. Przedsiębiorstwo Przemysłu Cukierniczego Gryf Producent półproduktów czekoladowych
88. Target Polska Dostawca oraz dystrybutor produktów mlecznych dla przemysłu
89. Polindus Grupa kapitałowa zajmująca się skupem mleka, przetwórstwem i produkcją wyrobów mlecznych
90. Innvigo Producent środków ochrony roślin
91. Ekoplon Producent środków żywienia zwierząt oraz nawozów dolistnych
92. Spółdzielnia Mleczarska Ryki Producent mleka i wyrobów mleczarskich
93. Res-Drob Ubojnia i rozbiór na elementy indyków, także z zachowaniem procedur stosowanych przy produkcji HALAL
94. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Krasnystaw Producent mleka i wyrobów mleczarskich.
95. Publima Centrum dystrybucji mięsa i wędlin. Posiada własny zakład mięsny, zakład rozbioru drobiu, hurtownie mięsa oraz masarnie
96. Trouw Nutrition Polska Producent pasz i premiksów witaminowo-mineralnych. Główna siedziba firmy znajduje się w Holandii
97. Konspol Holding Producent i przetwórca kurczaka. Firma jest też producentem pasz. Posiada także ubojnie
98. DeLaval Operations Firma jest producentem sprzętu mleczarskiego i sprzętu rolniczego
99. Zakłady Drobiarskie Koziegłowy Producent mięsa drobiowego i jego przetworów
100. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Radomsku Producent mleka i wyrobów mleczarskich
Platynowa Piątka Największych Producentów Nawozów
- Grupa Azoty (Nawozy + Agro)
- Anwil
- Yara Poland
- Ekoplon
- Zakłady Chemiczne Siarkopol Tarnobrzeg
Platynowa Piątka Największych Producentów Maszyn
- CNH Industrial Polska
- Pronar
- John Deere Polska
- AGCO
- Claas Polska
Platynowa Piątka Największych Dystrybutorów
- Chemirol
- Agrolok
- Agrii Polska
- Ampol-Merol
- Osadkowski
Platynowa Piątka Największych Mleczarni
- Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita
- Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol w Grajewie
- Polmlek
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu
Platynowa Piątka Największych Producentów Środków Ochrony Roślin
- BASF Polska
- Bayer
- Syngenta Polska
- Innvigo
- Ciech Sarzyna
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.
