Oto Złota 100 Polskiego Rolnictwa. „Duże zmiany w czołówce”

Przez ostatnie 20 lat niemal połowa inwestycji w rolnictwie została sfinansowanych ze wsparciem środków unijnych. W tym czasie staliśmy się jednym z największych eksporterów żywności w Europie. Twarde liczby tutaj nie kłamią. Wartość eksportu polskiej żywności w 2023 roku podskoczyła do 51,8 mld euro. To ponad 11-krotny wzrost w porównaniu do okresu przed akcesją. Od lat utrzymujemy dodatnie saldo handlowe, które w ubiegłym roku przekroczyło 18,6 mld euro i jest czterokrotnie wyższe niż cały eksport rolno-spożywczy przed członkostwem – to oficjalne dane Komisji Europejskiej.

Z badania przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wynika, że dziś, po blisko 20 latach od wejścia Polski do Unii, 57,5 proc. mieszkańców obszarów wiejskich byłoby za wejściem do Unii Europejskiej, gdyby referendum odbyło się dziś. W wynikach tego z 2003 r. nie podano, jak głosowali mieszkańcy wsi, ale wiadomo było, że to właśnie tam panował największy eurosceptycyzm.

Niezniszczalna branża

Branża, która jest kompletnie niedoceniana w mediach głównego nurtu, generuje w Polsce niewyobrażalne pieniądze, czego przykładem są firmy ze Złotej 100. W tym roku ich łączny przychód wyniósł niemal 240 mld zł! Ostatni na naszej liście John Deere miał niemal 650 mln zł, a obrót w wysokości 1 mld zł nie gwarantował miejsca nawet w pierwszej 70-tce. Bardzo szybko rosną nam też multimiliarderzy. Przychodem powyżej 5 mld zł mogło pochwalić się w tym roku aż 13 przedsiębiorstw. W zeszłym roku było to „zaledwie” 6 firm.

– Co roku jestem pod wrażeniem wyników finansowych firm znajdujących się w Złotej 100

– mówi w rozmowie z „Wprost” prof. Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha. – Niesamowite jest również to, że są one odporne na wszelkiego rodzaju klęski, katastrofy, epidemie i inne nieprzewidywalne sytuacje, które zachodzą na rynkach. Oni po prostu cały czas prą do przodu i są niezniszczalni.

I rzeczywiście coś w tym jest, bo każdy kolejny ranking pokazuje, że przedsiębiorstwa z sektora rolno-spożywczego umieją odnaleźć się w każdej sytuacji. Całkowite zamknięcie gospodarki podczas lockdownów, utrata rynków wschodnich przez wojnę na Ukrainie, czy permanentne klęski żywiołowe nie powodują poważniejszych zawirowań w wynikach finansowych.

Czytaj też:
Zrównoważony rozwój w rolnictwie. Polska jednym ze światowych liderów

Duże zmiany w czołówce

Olbrzymią niespodzianką jest zwycięzca tegorocznej edycji. Przyzwyczailiśmy się, że główną nagrodę od lat dzielą między sobą Grupa Azoty naprzemiennie z Animeksem. Tymczasem to firma Andrzeja Goździkowskiego – Cedrob – osiągnęła najlepsze wyniki finansowe w 2023 r. z rekordowym zyskiem na poziomie 326 mln zł przy niemal 12 mld zł przychodu. Warto też dodać, że oddzielnie liczona jest druga potężna spółka wchodząca w skład grupy, czyli Gobarto (22. miejsce w rankingu), która dołożyłaby dodatkowe 3 mld zł.

Grupa Cedrob to już jedna z nielicznych firm z branży mięsnej, która pozostaje w 100 proc. z polskim kapitałem, chociaż na początku roku pojawiła się zaskakująca informacja, że przedsiębiorstwo poszukuje inwestora i możliwa jest sprzedaż rodzimego giganta nawet dla inwestorów z Zatoki Perskiej.

Drugie miejsce zajął producent m.in. popularnych parówek Berlinki. Animex Foods to również firma z branży mięsnej, która w Polsce ma 11 zakładów. Od 1999 r. jest częścią amerykańskiego giganta Smithfield Foods, który to z kolei jest częścią największej mięsnej firmy świata – chińskiego WH Group.

Podium zamyka w tym roku Viterra Polska. To globalny potentat w handlu m.in. zbożami. Przedsiębiorstwo ma w planach połączyć się z inną potęgą rolniczą – Bungee (11. miejsce). Na początku lipca oba podmioty zaproponowały Komisji Europejskiej, że sprzedadzą zakłady Viterry zajmujące się tłoczeniem i rafinacją nasion oleistych na Węgrzech i w Polsce, by móc skutecznie doprowadzić do konsolidacji obu spółek bez problemów związanych z nadmierną koncentracją rynku.

Co ciekawe, w tegorocznej pierwszej dziesiątce, aż siedem firm jest z polskim kapitałem (Cedrob, Maspex, Mlekovita, Azoty, KGS, Mlekpol i Wipasz).

Bardzo duży spadek zanotowała Grupa Azoty, której przychody z segmentu Agro spadły niemal dwukrotnie. Z 15 pozostało zaledwie 8 mld zł! Tragiczny jest też wynik finansowy – strata wynosi ponad 1 mld zł i jest największą w historii Złotej 100 ze wszystkich dotychczasowych przedsiębiorstw przedstawianych w rankingu.

Czytaj też:
Jest rolniczką, mówi wprost: Jesteśmy przyzwyczajeni do pomidorów o smaku wody

Krajowa Grupa Spożywcza zastąpiła dotychczasową Krajową Spółkę Cukrową (oczywiście w skład KGS weszły też inne podmioty, ale to na bazie KSC jest olbrzymia część przychodów i to przy przedstawianiu rankingu cukrowni widnieje KGS) i zanotowała 6,6 mld zł przychodu. To nieco mniej niż siódmy Mlekpol, ale zysk KGS był zdecydowanie większy niż mleczarni z Grajewa (664 mln zł do 37 mln zł).

W ogóle zysk KGS był najwyższy ze wszystkich spółek tegorocznej Złotej 100 i jednym z najwyższych w historii rankingu.

Liderzy w swoich branżach

Skoro już o Krajowej Grupie Spożywczej mowa, to, jak można się domyślać, została ona zwycięzcą w kategorii „Cukrownie”. Drugi był Pfeifer & Langen Polska, który miał o ponad 1 mld zł większe przychodny niż w ubiegłym roku. Podium zamknął Südzucker Polska, który niemal podwoił swoje przychody rok do roku. Oba podmioty są firmami z niemieckim kapitałem.

Wśród mleczarni zwycięzcą jest Grupa Mlekovita z przychodami na poziomie 9 mld zł. Drugi jest Mlekpol (9. miejsce), który ciągle nie może przekroczyć bariery 7 mld zł. Centrale obu spółdzielni znajdują się w województwie podlaskim. Podium zamknął Polmlek (25. miejsce). Tutaj należą się wyjaśnienia, ponieważ Grupa Polmlek „ze względu na procesy konsolidacji nie podała w tym roku wyniku zespolonego Grupy”. Prezentujemy, zgodnie z prośbą zarządu, wynik jedynie głównej spółki.

Wśród producentów pasz bezkonkurencyjny jest oczywiście globalny gracz – Cargill (4. miejsce), którego przychody wzrosły rok do roku aż o 2 mld zł! Ale niewiele gorzej prezentuje się to w polskim Wipaszu (10. miejsce), który miał 1 mld zł więcej niż w 2022 r. Podium powinien zamknąć De Heus, ale w KRS nie ma jeszcze ich tegorocznego sprawozdania finansowego, a od rzecznika prasowego nie otrzymaliśmy aktualnych wyników spółki. W tym przypadku zrobiliśmy wyjątek i wzięliśmy pod uwagę historyczne dane z 2022 r.

Czytaj też:
Firmy z tej branży mają duży potencjał rozwoju. Tymczasem muszą mierzyć się z ogromnym niedofinansowaniem

Metodologia badania głównych dwóch podmiotów w kategorii „Środków Ochrony Roślin” jest nieco inna niż pozostałych firm. Niemiecki BASF i Bayer są multikoncernami z bardzo szeroką działalnością. Od produkcji betonu (BASF), poprzez lekarstwa (Bayer), aż po właśnie ŚOR-y. Staramy się więc brać pod uwagę wyniki finansowe jedynie z działalności związanej z rolnictwem, jednak nie jest to tak proste jak w przypadku Grupy Azoty, która sama oddziela poszczególne działy. Jak co roku lepsze wyniki finansowe w Polsce ma BASF (19. miejsce), który zdecydowanie wyprzedza Bayera (51. miejsce). Trzecim producentem na naszym rynku jest Syngenta Polska (72. miejsce). Tuż za podium znalazło się polskie INNVIGO, które do Złotej 100. się nie załapało (przychody na poziomie pół miliarda zł).

Wśród producentów mięsa Cedrob okazał się lepszy od Animeksu, a podium zamknął Sokołów (12. miejsce).

Agrolok (15. miejsce) okazał się za to najlepszym polskim dystrybutorem Za nim jest Chemirol (24. miejsce), a trzeci okazał się Ampol-Merol (28. miejsce), chociaż łeb w łeb idą z Osadkowskim (29. miejsce).

„Producenci maszyn” to ostatnia kategoria. CNH Industrial Polska (16. miejsce) jest światowym gigantem, z którym bardzo ciężko jest rywalizować. Tylko na polskim rynku miał przychód na poziomie ponad 3,5 mld zł. Producent m.in. popularnych żółtych kombajnów New Holland ma dwie duże fabryki w Polsce. Drugie miejsce zajął polski Pronar (61. miejsce) z Narwi. To miejscowość tuż przy granicy z Białorusią. Trzeci okazał się amerykański AGCO (66. miejsce). Co ciekawe, w tej kategorii bardzo słabo wypadł John Deere Polska, który dosłownie rzutem na taśmę znalazł się w naszym rankingu i zajął ostatnie, setne miejsce, spychając ze Złotej 100 znanego dystrybutora – Scandagrę Polska (101. miejsce).

Złota Setka Polskiego Rolnictwa

Czytaj też:
Zbiory jabłek znów będą niższe. Odbije się to na cenachCzytaj też:
Zielona transformacja. Firmy dzielą się dobrymi praktykami w zakresie ESG